Sınav Kaygısı İle Başa Çıkma 

   Günümüzde iyi bir yaşam, iyi bir gelecek her bireyin vazgeçilmezi durumda. Yine günümüz işsizlik oranlarını yahut tüketim ihtiyaçlarında ki sahip olunması istenilen sonsuzluğu gördükçe, fark oluşturmak, öne çıkmak, diğerlerini geride bırakmak, neredeyse zorunlu olarak algılamaktayız.  Bu yüzden;  iyi bir yaşam, iyi bir gelecek için, “iyi bir eğitimin şart olduğu” düşüncesi zihnimizde etiketlendi. Hal böyle olunca ister lise ister üniversite giriş sınavları olsun, aile ve birey için ölüm kalım savaşına dönüştü.

   Sınav deyince öğrencinin zihninde otomatik olarak; “Sınavı kazanamazsan hayatım kayar.”, “Yaşam boyu mutlu olabilmem mümkün olmaz.”, “Tam bir aptal olarak değerlendirileceğim.”, “Kimse bana değer vermez.” düşünceleri belirir hale gelmekte. Bu düşüncelere yoğunlaştıkça da “kaygı” kaçınılmaz bir şekilde ortaya çıkmaktadır.

   Sınav kaygısı ile performans arasındaki ilişki incelendiğinde, ılımlı düzeydeki kaygının, kişinin başarısını ve performansını artırdığı yönünde bulgular görülmekte. Ancak buna karşılık kaygı çok yüksek olduğunda, performans olumsuz etkilenmektedir.

   Öğrenci sınavdan önce belirli bir heyecan duyar; bu oldukça normaldir. Bir miktar heyecan, onu daha dikkatli, konsantrasyonu yüksek tutacak ve başarıya götürecek,  bir duygudur.  Ancak kaygı yüksek düzeylere ulaştığında, kontrolsüzlük hissi ile birlikte,  kalp atışlarının artması, ellerde titreme, terleme, mide bulantısı gibi bedensel şikâyetler ortaya çıkar.  Bu durum öğrencinin; sorulara odaklanması, zamanı planlaması, doğru çözüm yollarını bulmasını engelleyicidir.

   Sınav Kaygısı

   Sınavlardan önce ve sınav sırasında yaşanan yoğun kaygıdır. Sınav kaygısının; “düşünsel”, “bedensel” ve “davranışsal” olmak üzere üç temel öğesi vardır.

• Düşünsel öğe; başarısızlığı sonucunda olası ya/ya da abartılı olumsuz düşünceleri içerir. “Herkese rezil olacağım.”, “Başarısızlığımla ailemi utandıracağım.”, “İstediğim okula giremezsem mutlu olamam.” gibi...

• Bedensel öğe; otonom sinir sistemindeki uyarılma sonucu oluşan, “kalp çarpıntısı”, “terleme”, “titreme”, “kızarma”, “karın ağrısı”, “mide bulantısı” vb. fizyolojik tepkileri içerir.

• Davranışsal öğe; ise “ağlama”, “panik”, “sınav ortamında kilitlenme/tutukluk”, “sınav ortamından kaçınma” vb. davranışları kapsar.

   Sınav Kaygısıyla Başa Çıkma

   Sınav kaygısıyla başa çıkmayı sağlayacak başlıca teknikler, üç kategoride değerlendirilebilir; Bunlar “bedensel teknikler”, “zihinsel teknikler” ve “davranışçı teknikler” dir. 

• Bedensel teknikler; Kaygı ile başa çıkmayı sağlayıcı başlıca bedensel teknikler; “nefes egzersizleri”, “gevşeme egzersizleri” ve “fiziksel egzersizleri”içermektedir. 

• Zihinsel teknikler; Sınav kaygısı ile başa çıkmayı sağlayan zihinsel teknikler; “terapötik eğitim” , “olumsuz düşünce ve inançları saptama ve olumluya çevirme”ve “imajinasyon” tekniklerini içermektedir. 

• Davranışçı teknikler; Kaygı ile baş etmede kullanılan davranışçı teknikler; “sistematik duyarsızlaştırma”, “edimsel koşullama” teknikleri içerir.

   Ailelerin Tutumları 

   Öğrencinin kaygısının yanı sıra ailenin tutumu da kaygıyı artıcı ya da pekiştirici hale getirebilmektedir. Ailelerin beklentisi gerçekçi olmalı, sınava ilişkin konuşmalarında özenli ve yapıcı olmalıdır. Çocuğun aile içinden ya da dışarıdan bir bireyle kıyaslanmaması gerekir. Yine kendi eksikliklerimizi çocuk üzerinden telafi etmemek,  gerekir. Anne babaların tutumu;  güven veren ve sonuç ne olursa olsun koşulsuz sevgi göstereceğini hissettiren bir yapıda olmalıdır.  Unutulmamalıdır ki sadece söylediğimiz sözler değil mimik ve jestlerimiz de oldukça önemlidir.