Bilindiği gibi çocuğun yetiştiği ailenin yapısı, genişliği, sosyo ekonomik ve kültürel düzeyi, onun ilk sosyal deneyimlerini, dolayısıyla duygusal ve sosyal gelişimini etkilemektedir.
Anne babanın ve aile içindeki diğer bireylerin çocukla olan etkileşimi, çocuğun aile içindeki yerini belirler. Aile, çocuğun ilk sosyal deneyimleri kazandığı, davranış ve kişilik örüntüsünü oluşturmada model aldığı, özdeşim kurduğu temel yerdir. Aile bireylerinin çocukla ilişki biçimi, çocuğa yöneltilen tutum ve davranışlar, sağlam kişilikli bir birey yetişimi için oldukça önemlidir.
Dengeli, duygusal ve toplumsal etkileşimin güçlü olduğu aile ortamlarında yeterli güven, sevgi ve sevecenlik içinde büyüyen çocuklar, gelişimleri için gerekli deneyimleri elde edebilirler. Bu tür aile ortamlarında, aile üyelerinin kendilerine düşen sorumluluklarının bilincinde olması ve çocuğa bağımsızlık yolunda yeterli destek ve esneklik göstermesi, sağlam bir kişilik yapısına sahip olmasını sağlayacaktır.
Benlik kavramı, bireyin kendini algılamasına ve değerlendirmesine ilişkin geliştirdiği görüşler olarak tanımlanabilir. Bir başka deyişle, çocuğun kendisiyle ilgili olarak kafasında çizdiği görünümdür. Bu görünüm, çocuğun kendine güvenli olup olmayacağını, içe ya da dışa dönük olacağını belirler.
Benlik kavramını oluşmasında, bireyin algılarının bazı sembolik anlamlara dönüştürülmesinde, birey için önemli olan kişiler etkin rol oynar. Aile bireylerinin, özelliklede anne ve babanın çocukla olan ilişki biçimleri, çocuğun benliğinin olumlu veya olumsuz yönde gelişimini önemli derecede etkiler. Algılanılan benliğin, beğenilip benimsenmesi sonucu benlik saygısı oluşur.
Benlik saygısı; bireyin benliğini beğenme derecesi, benliğin duygusal yanıdır denilebilir. Bireyin toplum içindeki davranışlarını etkileyen, olaylar karşısında vereceği tepkiyi belirleyen önemli bir yapılanmadır. Kişi kendini değerlendirmede olumlu bir tutum içindeyse benlik saygısı yüksek, olumsuz bir tutum içindeyse benlik saygısı düşük olacaktır.
Benlik saygısının yüksek olması için, çocuğun içinde bulunduğu aile özgüvenli, aralarında ve çocukla sağlıklı iletişim kuran, çocuğa karşı güven verici, hoşgörülü ve esnek bir yaklaşım içinde olan bireylerden oluşmalıdır. Aile üyelerinin aşırı baskıcı ve otoriter bir yaklaşım içinde bulunmaları, çocuğun fikirlerine değer verilmemesi, onaylanmaması, desteklememesi vb. olumsuz tutumlar, benlik saygısının düşük olmasına yol açacaktır.
Uzm. Psikolog Oktay CECELOĞLU - Terapi Enstitüsü/Beylikdüzü/İstanbul
Beylikdüzü'de psikolog ve psikolojik danışmanlık hizmetleri vermekte olan Terapi Enstitüsü 0-12 yaş arası çocuklarınız için ücretsiz ön görüşme gerçekleştirmektedir.
