Vajinismus nedir?
Vajinanın girişindeki kasların istem dışı kasılarak cinsel birleşmenin acılı ve imkansız olarak algılanmasına “vajinismus” denir.Yani kadın bedeninin ve ruhunun penis-vajina birlikteliğini içeren cinselliği reddedişi ve pelvis taban kaslarının istemsiz ve anlık kasılması olarak tanımlanır.
Vajinismusun başlıca özelliği, vajinal ilişki denendiğinde vajinanın dış üçte birini çevreleyen perineal kaslarda yineleyici ya da sürekli biçimde istemsiz kasılmalar olmasıdır. Bu kasılmaya tüm bedendeki kasılmalar, bacakların kapanması, korku, kaçınma tepkisi, girişin olamayacağı inancı eşlik eder.
Vajinismusun en temel diğer belirtisi panik atak benzeri durum yaşanmasıdır. Sadece vajina girişinde değil, tüm vücutta kasılma gelişir, hasta bacaklarını sıkıca kapatır ve elleriyle eşini iter. Bilinç açık olsa da kontrolunu yitirir. Vajina bölgesine müdehale sona erdiğinde kaslar gevşer ve normale döner.
Kızlık zarlarının çok kalın ya da vajinalarının çok dar olduğunu düşünen bu kadınlar kendilerini savunma ve koruma çabası içine girer.
Vajinismus terimi ilk olarak Amerikalı Jinekolog J.Fatman Sims tarafından kullanılmıştır.1862’de Londra Obstetri Topluluğu’na yaptığı konuşmada Sims “kişisel araştırmalarıma dayanarak evlilik ilişkisinde her iki tarafta bu kadar büyük mutsuzluk yaratan bir hastalık bilmediğimi söyleyebilirim ve bu kadar kolay, güvenilir ve kesin şekilde tedavi edilebilen başka bir ciddi rahatsızlık olmadığını da eklemekten mutluyum” demiştir.
Vajinismus geleneksel olarak “psikofizyolojik” bir bozukluk olarak tanımlanır.
Genellikle cinsel yaşamın başlangıcında, ilk cinsel birleşme denendiği andan itibaren ortaya çıkar.Daha seyrek olarak jinekolojik muayene ve benzeri deneyimlerden sonra gelişir.
DSM-IV (Diagnostik ve İstatiki Akıl Bozuklukları Klavuzu)’na göre vajinismus bir cinsel işlev bozukluğudur ve cinsel ağrı bozuklukları alt kategorisine dahil edilmiştir. “Vajinanın dış üçte birindeki kaslarda tekrarlayan ya da sürekli, istem dışı ve cinsel ilişkiye engel olan spazm” olmasıdır. Vajinal kas spazmı, kolaylıkla gözlemlenebilir ve bazı vakalarda ağrıya sebep olacak kadar şiddetli ve uzun süreli olarak tanımlanır.
Amerikan Psikiatristler Birliği: istemsiz kasılmalar sonucu ilişkinin gerçekleşememesi olarak tanımlamıştır.
Bu kasılmalar gerçek bir cinsel girişim olabileceği gibi, yalnızca girişimin hayal edilmesiyle bile ortaya çıkabilir.
Bazı kadınlar ağrı, yanma, acı ve kanama olacağı korkusuyla veya partneriyle olan diğer problemleri nedeniyle cinsel birleşme esnasında istemli olarak kendilerini kasar ve cinsel ilişkiye müsade etmez. Bu durum vajinismustan farklıdır, karıştırılmamalıdır.
Disparoni ise genel bir tanımdır, her sebepten ağrılı ilişki için kullanılır. Vajinal doğum sonrası nedbe dokusu, azalan östrojen sonucu vajinal kuruluk, vajinit..vs disparoni nedeni olabilir. Vajinismus ve disparoni birbirini tetikleyebilir
Vajinismus kadının hem kendi kadınlığında eksiklik olduğunu düşünmesine, hem de eşine karşı suçluluk hissetmesine neden olur.
Erkekte ise eşine karşı öfke, istenmeme, reddedilme duygusu, kırgınlık, ereksiyon güçlüğü ve bekaret konusunda şüphe yaratabilir.
Bazen adli olaylara, boşanmaya veya tecavüz girişimi ya da fiziksel şiddet davranışlarına neden olur.
Birçok çift bir süre sonra cinsel birleşmeyi denemekten vazgeçer. Bu çiftin ilişkisi açısından olumlu bir durumdur, çünkü tekrarlanan denemeler ve her seferinde yaşanan hayal kırıklığı, çiftin cinsellikten uzaklaşmasına ve kavgalara yol açar
CİSED Vajinismus Bilgi Anketi, Türkiye’de her 10 evli kadından birinin vajinismus yaşamakta olduğu görülmektedir. Yurtdışı yayınlarda cinsel terapi kliniklerine başvuran kadınların %12-17 oranında vajinismus rapor edilmiştir. Ülkemizde bu oran %60 tır.
Vajinismus belirtileri nelerdir?
Vajinismuslu kadınlar cinsel ilişki denemelerinde vajina girişini bir duvar gibi hissedebilir. :
“orada duvar var”, “penis sanki bir duvara çarpıyor” duygusu hakimdir.
Hissettikleri ağrı ve diğer duyguları yırtılma, delinme, parçalanma, yanma ve sızlama şeklinde tarif ederler.
Ağrıdan ve acıdan korkmak vajinismusta en sık karşılaşılan durumdur. Vajinismustan etkilenmiş hanımlar için cinsel ilişki her zaman ağrıyı çağrıştırır.
Bu ağrı kişinin ilk deneyiminde gerçekten yaşadığı bir ağrı olabileceği gibi daha önce hiç yaşamadığı hayali bir ağrı algısı da olabilir. Bu algı, sinir sistemine gönderdiği sinyallerle vajina kaslarının kasılmasına neden olur, vajinanın çapını daraltarak birleşmenin gerçekten ağrılı yaşanmasına sebep olur.
Vücudundan ve bilinmeyenden korkma vajinismuslu kadınlarda sık görülen durumdur. Bilgisizlik cinsel organlara ve cinselliğe karşı olumsuz bir tutumun gelişmesine neden olur.
"içime penis girerse ağrı, acı ve kanamam olur"
"eşimle birleşip ayrılamazsak ve bizi o halde hastaneye götürülerse ne yaparım?"
"eğer kızlık zarı kanamam olmazsa bakire olmadığımı düşünürlerse"
"benim vajina deliğim yok" veya "benim vajinam çok dar"
"eşim penisini yanlış yere sokmaya çalışırsa"
"penis vajinamı parçalarsa"
Kadın cinselliğinin en önemli özelliği alıcı durumunda olmaktır. Erkeğin aksine kadınlar, içine girilen ve seçim yapamayan kişi konumundadır. Yani kabul eden rolünü benimserler, bazı kadınlar ise bu durumu kontrolu kaybetme olarak algılar. Bu da vajinismusa yol açan bir korkudur.
Çocukluk anılarında vücuda kapana kısılmış, ağrılı bir durum imajı veren herhangi bir travma bu duruma sebep olabilir.Travmanın sadece genital bölge ile sınırlı olması gerekmez. Jinekolojik muayene esnasında kontrol doktorun elindedir ve dolayısıyla aynı duygusal durum cinsel olmayan giriş hallerinde de geçerlidir.
Kız çocukları daha çok küçük yaşlardayken “kapat eteğini bacağın görünecek” gibi güvendikleri ve inandıkları aile büyüklerinin uyarılarıyla kendilerini kapatmaları gerektiğini öğrenirler.
Cinsellikle ilgili masumca bir soru sorduklarında azarlanıp küstürüldüklerinde sadece eteklerini değil, kendi bedenlerine olan ilgilerini ve meraklarını da kapatırlar.
Kendi mahremlerini büyük bir gizlilikle korumayı öğrenen bu kadınlar bilmedikleri ve hiç bir zaman öğretilmeyen cinsel hayata dair kapıları ilk gece aralandığında ise büyük bir panik ve karmaşa yaşarlar.
Kendi vücudu ile ilgili yaşayabileceği güzel şeylere dair her türlü insiyatifi elinden alınmış ve yaşarsa ayıp ve günah olacağı söylenen kadınlar, ilk gece yıllardır korudukları en değerli hazineleri olan iyi kız ruhlarını, namuslarını ve bekaretlerini kaybetmemek için mücadele ederler.
* Evlilik öncesi cinsel ilişkinin günah ve yanlış olduğunu öğrenerek büyümek
* Çocukluğunda masturbasyon yaptığı için ebeveyni tarafından cezalandırılma
* Cinselliği değersizleştiren ve aşağılayan aile
* Cinsel şiddet, taciz
* Olumsuz dinsel ve ahlaki şartlanma
* İlk cinsel ilişkisini nasıl acı içinde yaşadıklarını anlatan yakın çevre ve arkadaş faktörleri
* İstemeden zorla evlendirme, eşini sevememe, eşle uyumsuzluk ve iletişim sorunları
Ailelerin durumu biliyor olması sıklıkla durumu ağırlaştırır, en azından çift üzerinde baskı oluşturur.
Spontan düzelme beklentisi yaygındır.
Genellikle ilk başvurulan hekim kadın doğum uzmanı olur. Jinekolojik muayene yapılıp, kadına yalnızca “normal” olduğu yada korkacak bir şey olmadığı söylendiğinde çiftin çaresizliği ve tartışmaları artacaktır.
Vajinismus sadece kadının değil, çiftin ortak sorunudur. Bu nedenle tedavinin sağlıklı şekilde yürütülebilmesi için çiftin birlikte sorumluluk alması gerekmektedir. En uygun tedavi yaklaşımı için çiftin birlikte ayrıntılı şekilde değerlendirilmesidir.
Kadına kişisel otonomi, kendine güven ve cesaret kazandıracak terapi programı yapılmalıdır.
Vajinismusu olan kişi tedavi için başvurduğunda: “Ben kurtarılmalıyım, biri beni kurtarsın” değil; “Ben kendimi kurtarmak istiyorum, inançlıyım, kararlıyım ama ne yapacağımı konusunda bir rehbere ihtiyacım var” diyorsa tedavi edilebilir.
Vajinismus fiziksel değil, psikosomatik bir reaksiyondur. Kızlık zarının alınması, vajinanın genişletilmesi, botox uygulanması belden aşağısının uyuşturulması vb. müdehaleler asla sorunu çözmeyecektir.
Vajinismuslu kişilerde cinsel organlara yada cinselliğe karşı varolan olumsuz zihinsel mesajlar istemsiz olarak vajina kaslarının kasılmasına yol açar ve cinsel ilişkiye girebilmeyi imkansız hale getirir. Bu nedenle öncelikle olumsuz zihinsel mesajlar düzeltilmelidir.
