ŞİMDİ OKULLU OLDUK!
Okul zilinin çaldığı ve yeni başlangıçların hız kazandığı bu eylül ayında çocukların ve ailelerin gündem maddesi okul ve okul ilgili sorunlar olmaya başladı. Okul fobisi, anneden ayrılma kaygısı, ev ödevleri, okumanın ne zaman başlayacağı, uyum sorunları, arkadaşlar ile kurulan yeni ilişkiler gibi pek çok başlık ailelerin gündemini oldukça meşgul etmektedir.
Okuma becerisinin temeli yazılı harfler ile sesler arasındaki ilişkiyi anlamaktır. Bu ilişkiyi kurmak da çocuklar arasında farklı hızlarda olabilir. Okumaya başlama aşamasında olan bu çocuklara yüksek sesle kitap okumak, bu kitaplardaki resimler hakkında konuşması konusunda teşvik etmek, sayfaları kendilerinin çevirip kitabı takip etmeleri, zaman geçtikçe sayfadaki kelimelere dikkat etmelerini sağlar. Her gün ortalama yarım saat de olsa birlikte kitap okuma saati yapmak, sevdiği/ilgisini çeken konulara bu kitaplarda daha fazla ağırlık vermek okumaya katılma sürecini hızlandırabilir.
Ancak okuma yazma ile ilgili unutulmaması gereken en önemli şey, çocuklara okur yazarlık becerisi kazandırmaktır. Yani okuduklarını algılama ve kavrayabilme yetisine sahip olması için desteklemektir.
Ev ödevinin içeriği çocukların yaşına uygun içerik ve yoğunluktaysa her gün yaptığı bir öğrenme faaliyeti olduğu için çocuğun okul hayatını organize etmesine, okul dışında tekrar yapıp öğrenmesini hızlandırmasına, düşünme becerisini geliştirmesine ve okuluyla ilgili ciddi bir sorumluluk almasına yardımcı olur. Tabi bu noktada öğretmenlerin ev ödevlerinin içeriklerini yaratıcı düşünmeyi destekleyici, problem çözme becerisi kazandırmaya yönelik olarak planlamaları da oldukça önemlidir. Öncelikle çocukların ödev yapabilecekleri belirli bir köşeleri olması ve eve geldikten sonra mümkün olduğunca düzenli bir ödev saatleri olması bu süreci kolaylaştırıcı olacaktır. Ödevleri yaparken ya da yaptıktan sonra konuyla ilgili karşılıklı konuşmak da oldukça önemlidir. Ancak bir ödevi baştan sona kontrol etmek ebeveynin görevi değildir. Bu değerlendirme öğretmenin görevidir ki hatta çocuğun yanlışlarını onun görmesi öğretmenin daha doğru bir değerlendirme yapmasını sağlayacaktır. Dolayısıyla ebeveynlerin yapacağı en kritik şey, çocukları ile ilgili gerçekçi beklentiler içinde olup onları sabırla destekleyip cesaretlendirerek çocuklara gerçekten bir öğrenme isteği kazandırmak yönünde olmalıdır.
Unutulmaması gereken bir diğer nokta ödev sorumluluğu kazandırmadan daha önce okul çağına gelmeden çocukların kendi gelişimsel özelliklerine göre yapabilecekleri ile ilgili onlara fırsatlar sunulması ve bazı sorumlulukların verilmiş olmasıdır. Böylece çocuklar okulun başlamasıyla birlikte ödevini takip etme, zamanında ödevini yapma gibi sorumlulukları daha rahat edinebilir.
Bu fobinin temelinde anneden/bakım verenden ayrı kalma korkusu olduğunu görmek mümkündür. Okula gitmeyi istemeyen bu çocuklarda görülen temel özellikler aşırı kaygı, uyum sorunu, öfke nöbetleri, uyku sorunları, organik bir nedeni olmayan karın ağrıları, kendini iyi hissetmeme, akranlarıyla iletişim sorunları, düşük benlik algısı olarak özetlenebilir. Bu çocuklar çoğunlukla başarı kaygısı olan, aşırı onay bekleyen, ailesine bağımlı çocuklar olduğu için bu uzun süreli ilk ayrılış ailedeki tüm bireyler için zorlayıcı olmaktadır. Çocuklar için bireysel bir destek almak ve annenin/bakım verenin bu ayrılma sürecini kendi için zorlaştıranın ne olduğunu anlaması için ayrıca destek almak iyi olabilir. Öğretmenlerin yardımı da çocuğun bu ayrılma sürecini mutlaka kolaylaştırıcı olacaktır.
Okul ile birlikte başlayan ve ailelerin en çok değer atfettikleri konulardan biri de okul başarısıdır. Ancak okula başlayan bir çocuğun okula uyum sağlaması, arkadaş ve öğretmeniyle olan ilişkisinin sağlıklı olması, kurallara uyum sağlayabilmesi, sorumluluk alabilmesi öncelikli olmalıdır.
Unutmamak gerekir ki, hayatta başarıyı kazandıran en önemli şeylerden birkaçı çocukta merak ve öğrenme zevki oluşturmaktır. Sonrası zaten onların sonsuz keşfetme arzularına kalacaktır.
Uzm. Psk. Nur SAĞIROĞLU
